Czy różnica wina w poszczególnych rocznikach może być wyczuwalna przez początkującego degustatora? Oczywiście! I nie jest to aż tak trudne, jeśli dowiemy się jak rocznik wpływa na smak i charakter wina.
Pytania odnośnie roczników pojawiają się dość często podczas rozmów o winie. Rzeczywiście wyczuwalna jest różnica w smaku wina w zależności od wielu czynników: szczepu, stylu, sposobu wykonania, kraju czy miejsca jego produkcji. Jest jeszcze jeden bardzo istotny element, którym chcemy Wam przybliżyć — rocznik wina. Różnica pomiędzy tym samym winem wyprodukowanym w ten sam sposób, lecz w różnym roku zauważalna jest dopiero wtedy, gdy zrozumiemy co tak naprawdę jest tego powodem i dlaczego jest tak istotne.
Uprawa winorośli podatna jest na wiele czynników zewnętrznych. Najważniejszym z nich jest pogoda, a ta nie do końca jest przewidywalna, a wręcz potrafi zaskakiwać swoją zmiennością z roku na rok. Przede wszystkim wpływa ona na dojrzałość i jakość winogron zbieranych w winnicy.
Istnieje wiele regionów winiarskich, w których pogoda w danym roku odgrywa ogromną rolę przy produkcji win. Przede wszystkim, spowodowane jest to tym, że każdego roku może być ona inna, przynosząc mniej lub więcej opadów, przewagę cieplejszych bądź chłodniejszych dni. Regiony, w których rok rocznie różnice te są na tyle znaczące to głównie miejsca w chłodniejszych częściach świata: Bordeaux, Burgundia i Szampania we Francji, Veneto, Piemont, Emilia-Romania we Włoszech, regiony w Niemczech, Austrii, Nowej Zelandii, a także w Stanach Zjednoczonych i wielu innych.
Są jednak miejsca, w których przebieg zmian pogody w ciągu roku prawie zawsze jest taki sam, wtedy roczniki mają drugorzędne znaczenie. Dzięki temu uprawa winorośli, jak i sama produkcja win każdego roku jest taka sama albo bardzo zbliżona. Taka sytuacja występuje na przykład w centralnej części Hiszpanii, na południu Włoch, na australijskich wybrzeżach, czy w Chile.
Idealny rocznik zależy od tego, jakie dokładnie wino chciałby uzyskać producent. Nie ma więc na to sprawdzonego przepisu. Z doświadczenia jednak można powiedzieć jakie warunki pogodowe są najkorzystniejsze, a jakie mogą wręcz zagrażać produkcji wina.
Wiosna to pora roku, kiedy winorośle budzą się do życia. Wtedy to najbardziej pożądane są ciepłe dni i obfite deszcze, tak aby rośliny miały odpowiednią ilość wody do wzrostu. Niestety, zwłaszcza w chłodnych regionach, często na początku wiosny wciąż pojawiają się liczne przymrozki. Spadek temperatury poniżej zera może wyraźnie osłabić rozwój liści, a nawet spowodować brak owoców.
Kiedy kwiaty winorośli zaczynają się rozwijać, również niepożądane są fale chłodu, które mogą zmniejszyć ilość owoców. Poważnym i najbardziej niszczycielskim zjawiskiem na przestrzeni wiosny i wczesnego lata są gradobicia. Ich wystąpienie może zmarnować wysiłek rolników zupełnie lub w znacznej części. Przykładem takiej niszczycielskiej siły burz z gradem był rok 2013 w Burgundii, kiedy to zniszczonych zostało aż 70% wszystkich upraw.
Po zawiązaniu się owoców oraz podczas ich rozwoju największe znaczenie odgrywa deszcz. Im bardziej nawodnione zostaną krzewy w trakcie owocowania, tym większych zbiorów można się spodziewać. Natomiast brak opadów może spowodować, że winogrona będą drobne, a nawet w pewnym stopniu przestaną dojrzewać. Z drugiej strony zbyt obfite opady w połączeniu z chłodnymi dniami mogą zakończyć się powstaniem grzybów i pleśni na winogronach.
Ostatnią fazą rozwoju winogron jest ich dojrzewanie i oczekiwanie na zbiory. Jest to kluczowy etap dla rozpoczęcia faktycznych prac w winnicy. Ciepłe i suche dni z chłodnymi nocami są bardzo korzystne. W słońcu winogrona nabierają większej koncentracji, a chłodne wieczory pozwalają zachować kwasowość i świeżość wyprodukowanego potem wina. Jeśli chodzi o ewentualne zagrożenia, które mogą być dla niektórych win niepożądane, na tym etapie są to głównie przymrozki i wilgoć.
Dla większości dojrzałych winogron pojawienie się silnych opadów może spowodować infekcję grzybów i pleśni na owocach, zmuszając winiarza do wyrzucenia ich. Przymrozki pojawiające się przy zbiorach również mogą być powodem utraty jakości wina.
Nie wszystkie wina są rocznikowe. Jeśli na etykiecie nie pojawia się rok oznacza to, że producent mógł zmieszać wina z różnych lat, aby uzyskać satysfakcjonujący go efekt. Często praktykuje się to w winach musujących oraz w winach średniej jakości. Kiedy pojawia się na etykiecie rocznik, odnosi się on do roku zbiorów winogron. Dla winnic na półkuli północnej okres upraw jest od marca do października, a na południowej od września do marca. Możemy więc spotkać w sklepach wina np. z RPA w lecie z bieżącego roku.
Najważniejszą, a na pierwszy rzut oka najłatwiejszą kwestią w czytaniu rocznika jest wiek wina. Kiedy dane wino zostało wyprodukowane jest niesamowicie ważne. Istnieje ogólne przekonanie, że im wino starsze, tym lepsze. Niestety nie jest ono trafne względem wszystkich win, gdyż większość z nich z czasem staje się coraz gorsze.
Dotyczy to win zarówno białych, jak i czerwonych. Te pierwsze, swoją najlepszą kondycję mają od roku do maksymalnie trzech lat, szczególnie jeśli szukamy lekkich i świeżych win białych. Te starsze, w większości przypadkach będą coraz mniej aromatyczne, tracąc swoją kwasowość i utleniając się, przez co będą stawały się coraz gorsze.
Wina czerwone są bardziej przystosowane do dłuższego czekania na ich otwarcie, nie tracąc przy tym swojej jakości, a wręcz ją zyskując z czasem. Wciąż warto jednak pamiętać, że nie dotyczy to wszystkich win bez wyjątku. Najlepsze ku temu są wysokiej jakości wina czerwone o znacznej budowie z dużą ilością tanin, które najlepiej smakują mając 8-10 lat. W dojrzałym winie taniny będą bardziej ułożone i delikatne, dzięki czemu wino to będzie się rozwijać i zmieniać swój smak i aromat w trakcie picia.
Faktem jest, że to właśnie w winie czerwonym można najłatwiej odnaleźć różnice w smaku pomiędzy rocznikami tej samej etykiety. Dla porównania najlepiej sięgnąć po bieżący rocznik sprzedawanym w sklepie i tę samą butelkę wina sprzed 10-12 lat, wtedy zobaczymy wyraźną różnicę. Wino starsze będzie bardziej miękkie, jego aromaty bardziej złożone, a kolor nieco wyblakły przypominający ceglany lub pomarańczowy. Młodsze wino natomiast będzie bardzo żywe, o intensywnym kolorze, agresywnej taninie i wyrywającymi się aromatami. Dzięki takiemu zestawieniu prawie każdy zauważy różnice zarówno w smaku, jak i wyglądzie wina.
Jeśli pogoda różniła się znacznie, może uda się średnio doświadczonemu miłośnikowi wina zauważyć to. Najczęściej różnicami w poszczególnych rocznikach win zajmują się eksperci i krytycy wina. To oni mają szanse spróbować wiele różnych win przed wypuszczeniem na rynek i ocenić ich poszczególną jakość. Warto śledzić rankingi roczników dla różnych regionów. Można znaleźć je w pismach takich jak Wine Advocate, Decanter, Wine Enthusiast czy w polskim Fermencie.
Jeśli będziecie mieć szansę degustacji pionowej, czyli takiej, w której degustuje się jedną etykietę z różnych roczników tego samego producenta, koniecznie skorzystajcie. Takie spotkania organizują importerzy od czasu do czasu. Niedawno jedna klientka zadała nam pytanie o różnicę w smaku jej ulubionego lekkiego białego wina z północy Włoch na bazie Garganeggi i Chardonnay, pomiędzy dwoma butelkami. Różniły się one właśnie rocznikiem. Choć przyznać trzeba, że dużym zaskoczeniem było dla nas to, że pamiętała różnicę w smaku tego wina.
Podczas degustacji win w swoich notatkach warto zapisać rocznik, by mieć punkt odniesienia do kolejnego zetknięcia się z winem. Na postawie takich informacji będziecie mogli lepiej budować swoje kolekcje win i otwierać butelki w najlepszym dla nich momencie. Jeśli macie jakieś ciekawe doświadczenia związane z konkretnymi rocznikami, dajcie znać w komentarzu.
Wydarzenia