Wina musujące, szampan, prosecco kojarzą nam się przede wszystkim ze świętowaniem różnorodnych uroczystości: nowego roku, urodzin, rocznic, sukcesów i tym podobnych. Z roku na rok znajdują coraz więcej miłośników, którzy częściej po nie sięgają, nawet bez specjalnej okazji. Osobiście także bardzo cenimy ten wyjątkowy rodzaj wina. Czy zastanawialiście się kiedyś...
Musowanie w winie to nic innego jak dwutlenek węgla, który wydzielany jest podczas fermentacji wina. Bąbelki powstają podczas drugiej, wtórnej fermentacji. Sztuką jest zatrzymanie ich w winie aż do momentu otwarcia butelki na stole. Natomiast w winach cichych, czyli niemusujących, dwutlenek węgla swobodnie uwalnia się ze zbiorników fermentacyjnych.
Na przestrzeni lat metody tworzenia win z bąbelkami znacząco się rozwinęły. Przyjęło się, że pierwsze wino musujące zostało wyprodukowane w Szampanii przez benedyktyńskiego mnicha Dom Pierre Perignon w XVIIw. Choć tak naprawdę nie ma na to ścisłych dowodów, z pewnością jego osoba przyczyniła się do rozwoju tego działu winiarstwa. Dzisiaj wina musujące produkuje się na różne sposoby w wielu krajach na całym świecie.
Dwie najpopularniejsze metody produkcji win musujących to metoda tradycyjna, zwana też szampańską oraz metoda zbiornikowa, nazywana również metodą Charmata. Różnią się one techniką produkcji, otrzymanym smakiem wina i jego finalną ceną.
Polega na powtórnym fermentowaniu wina w butelce. Na początkowym etapie produkcji wina pierwsza fermentacja przebiega dokładnie tak jak w przypadku win niemusujących, dopiero kolejne etapy odgrywają duże znaczenie. Wina z różnych szczepów, roczników czy upraw miesza się ze sobą. Następnie przelewa się je do butelek są szczelnie zamyka kapslem, tak aby wewnątrz nich przebiegała druga, wtórna fermentacja. Butelki te następnie trafiają do piwnic. Z biegiem czasu powoli z wina zaczyna wytrącać się osad. Ręcznie i codziennie butelki obraca się na specjalnych stojakach. Osad znajdujący się w nich zwiększa się, narasta i powoli zbliża do samego kapsla, którym wino jest zamknięte. W takim stanie wina musujące spędzają od 3 do kilku miesięcy. Najbardziej restrykcyjna zasada obowiązuje dla Szampana, którego minimalny czas łączenia wina z powstałym osadem to 15 miesięcy.
Kiedy osad będzie ułoży się w szyjce butelki, zamraża się tę część i otwiera wino. W ten sposób usuwa się zebrany osad. Proces ten nazywany jest degorgement. Następnie uzupełnia się butelkę tak zwanym dosage, czyli winem z cukrem w celu delikatnego złagodzenia smaku bardzo wytrawnego wina. Na końcu produkcji butelkę zamyka się klasycznym, rozszerzanym korkiem i przygotowuje do dalszej sprzedaży.
Wina wykonane metodą tradycyjną mają bardzo bogaty i złożony smak dzięki bezpośredniemu kontaktowi z osadem drożdżowym. Dodatkowo ich żmudna produkcja przez ręczne obracanie butelek i ich długi czas leżakowania w piwnicach, wyraźnie podnosi cenę win robionych tą metodą. Wina te to przede wszystkim wspomniane Szampany, Cremant z różnych regionów Francji, Cavy z Hiszpanii, Franciacorty z Włoch oraz wiele innych. Na etykietach win bardzo wyraźnie zaznacza się tą technikę produkcji poprzez nazwy: Methode Traditionalle, Methode Champenois, Metodo Classico lub Methode Cap Classique.
Jest równie popularnym, lecz jednocześnie tańszym sposobem produkcji win musujących. Podobnie jak w przypadku szampanów, pierwsza fermentacja przebiega normalnie. Następnie miesza się wybrane wina w dużych, stalowych zbiornikach i potem bardzo szczelnie je zamyka. W ich wnętrzu, pod wysokim ciśnieniem przebiega ponowna, druga fermentacja. Kiedy wino uzyska pożądaną dojrzałość, butelkuje się je w specjalnej maszynie. Tak produkowane wino przelewa się znad osadu i dodatkowo filtruje po fermentacji, co nie jest możliwe w przypadku metody tradycyjnej.
Wina produkowane metodą Charmata to przede wszystkim różnorodne Prosecco pochodzące z Włoch. Są one lekkie, smukłe, a jednocześnie zachowują świeżość i wyraźny aromat. W ten sposób powstaje wiele win musujących, sprzedawanych w przystępnych, niższych cenach. Dzięki temu zyskały szerokie grono miłośników. Na etykietach butelek zrobionych tą metodą rzadko spotyka się napis potwierdzający ten sposób produkcji. Można więc założyć, że w przypadku braku informacji o wykonaniu wina metodą tradycyjną — wino musujące zostało wykonane właśnie tą techniką.
W świecie wina powstały też inne metody produkcji win musujących, lecz mniej popularne i rzadziej spotykane. Na przykład połączenie obu omówionych metod może służyć do produkcji win musujących w mniejszych butelkach. Wina można również poddać nagazowaniu. Sztucznie wytworzone bąbelki są jednak bardzo duże, agresywne i szybko znikają z kieliszka. Popularne wina w polskich marketach pod marką Igristoje, są właśnie typowo gazowym winem, co niestety jest bardzo dalekie od sztuki tworzenia prawdziwego musującego wina czy szampana.
Bez wątpienia można stwierdzić, że bąbelki w kieliszku zawsze nadają wyjątkowości winu i wagi wznoszonemu toastowi. Nie często mamy jednak świadomość ile żmudnej pracy i czasu potrzeba aby stworzyć szampan, prosecco czy dobre wino musujące. Doceniajmy więc ich smak jeszcze bardziej!
Wkrótce będziemy kontynuować temat win musujących. Chcemy opisać ich główne style oraz dedykowane dla nich kieliszki.
Wydarzenia